Spurt og svarað

Kvarg (enska: Quark) er fitulaus, mjúkur ostur, unninn úr undanrennu og líkist helst skyri nema er ekki eins basískt. Kvarg fékkst eitt sinn í matvöruverslunum á Íslandi (getið athugað í Ostabúðinni Bitruhálsi). Ég hef notað skyr í staðinn fyrir kvarg og það hefur gefist vel en er aðeins bitrara á bragðið.

Curd cheese er afar sniðug afurð, unnin úr mjólk. Þessi ostur er mjúkur, frekar fitulítill (um 12%) og líkist helst smurosti. Curd ostur (kallaður ystingur eða hleypiostur) fæst ekki svo ég viti, á Íslandi. Ég hef notað þennan ost í ostakökur enda mjög heppilegur til baksturs í ofni þar sem hann heldur sér alveg í hita og maður þarf ekki matarlím. Ég held að þessi ostur fáist því miður ekki á Íslandi, er búin að spyrjast fyrir í Ostabúðinni (reyndar dáldið langt síðan). Nota má Philadelphia Light smurostinn í staðinn. Ég er almennt ekki hrifin af slíkum afurðum en í ostaköku öðru hvoru (og ef úrvalið leyfir ekki annað) finnst mér þær þess virði.

MSG (Monosodium Glutamate) er ekki lífshættulegt í sjálfu sér en þó hefur verið sýnt fram á (að því að talið er) að ýmis heilsufarsvandamál tengjast neyslu á MSG eins og til dæmis krabbamein (sumar tegundir), vandamál tengd nýrum, hjarta, maga, höfuðverkir, húðkvillar eins og ofnæmi og bólgur, mígreni, stirðleiki í liðum, stækkun á skjaldkirtli, snöggar breytingar í blóðþrýstingi (bæði hækkun og lækun) öndunarerfiðleikar, athyglisbrestur í börnum sem og hegðunarvandamál og svo mætti lengi, lengi telja. MSG er krydd sem er notað sem bragðauki og lítur út eins og salt. MSG finnst til dæmis í mörgum tegundum af kartöfluflögum, kryddum eins og Aromati og í alls konar tilbúnum réttum. Til dæmis gætu venjulegar pakkasúpur og matur af austurlenskum veitingastað (þó ekki Nings) innihaldið MSG. Það er góð regla að lesa á innihaldslýsingar og sneiða fram hjá öllu MSG, Monosodium Glutamate og öllum E-600 efnum. Mjög algengt er að sjá í Bretlandi að heilu veitingastaðirnir auglýsa að þeir séu ekki að nota MSG í matinn sinn enda fólk oft áhyggjufullt yfir notkun þess. Ef ykkur líður illa eftir að hafa borðað mat á veitingastað (höfuðverkur, þrútnir fingur, kláði) þá má hugsanlega kenna MSG um en einnig gæti ógreint fæðuofnæmi auðvitað spilað hlutverk. Ef þið eruð áhyggjufull, fáið að tala við kokkinn á veitingastaðnum og ef þeir geta ekki svarað til um það hráefni sem þeir eru að nota í matinn, myndi ég persónulega snúa viðskiptum mínum annað.

Það má geta þess að nokkrar tilraunir hafa verið gerðir í Bretlandi varðandi mataræði barna. Ein rannsókn var gerð á börnum sem bjuggu í athvarfi fyrir börn með afar erfið hegðunarvandamál. Prófað var að taka út öll aukaefni og sérstaklega E-600 efni í einn mánuð. Hegðun barnanna gjörbreyttist á stuttum tíma úr því að vera algerlega brjáluð í það að vera rólegri og hlýðnari. Þetta er ekki eina rannsóknin sem ég les varðandi þetta en talið er að athyglisbrestur og ofvirkni (ADHD attention deficit hyperactive disorder) megi að einhverju leyti skýra með mikilli aukningu á MSG í mat á síðustu árum. Auðvitað hljóta fleiri þættir að spila inn í og þó að rannsóknir séu ekki heilagar finnst mér þetta afar mikilvægur punktur. Afhverju ættu börnin (og við) að borða aukaefni í fyrsta lagi?

Það eru til margar gerðir af strásætu t.d. Sakkarín og Aspartam en algengustu vörumerkin eru sennilega Canderel og Nutra Sweet strásætur og töflur. Aspartam var fyrst sett á markað 1963 og hefur verið notað æ síðan sem sætuefni í bakstur og matargerð. Sumir segja hana baneitraða, aðrir segja strásætu ekki eitraða. Ég nota  aldrei strásætu sjálf enda er ég hrifnari af náttúrulegum vörum og afurðum. Flestar rannsóknirnar hafa verið gerðar á sætuefninu Aspartam (t.d. í Canderel) og er af sumum talið „hættulaust” nema fyrir þá sem þjást af phenylketonuria (það eru voða fáir sem þjást af þessum arfgenga sjúkdómi og er það mælt við fæðingu). Efnið Phenylalanine finnst í flestum strásætum og er ein af aminosýrunum sem er okkur nauðsynleg. Sumir hafa ekki ensímið sem þarf til að brjóta niður þessar aminosýrur og getur fólk, ef það fær ekki meðhöndlun og gætir ekki mataræðis, orðið þroskaheft. Aðrar rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl ýmissa sjúkdóma og heilsufarsvandamála og sætuefna svo maður þarf eiginlega að treysta sinni eigin dómgreind og lesa sér til um málið til að taka afstöðu. Flestir þeir sem huga að heilsunni eru þó á móti tilbúnum sætuefnum. Sjálf nota ég frekar náttúruleg sætuefni eins og döðlusíróp, agavesíróp, hreint hlynsíróp, bygg-maltsíróp (enska: barley malt syrup), hrísgrjónasíróp (enska: brown rice syrup) og hunang. Mér finnst einhvern veginn eðlilegra fyrir líkamann að nota það sem er náttúrulegt heldur en það sem er búið til á tilraunastofu. Það verður bara hver að velja hvað hentar sér og sínum!