Bloggið

Ég absolútelí þoli ekki þegar fólk stelur efni frá mér. Ég legg (og Jóhannes) SVO mikla vinnu í vefinn minn og í hann fara samanlagt þúsundir klukkustunda á ári hverju. Að ótöldum efniskostnaði, hráefniskostnaði og öðrum kostnaði. Að fólk GETI lagst svo lágt að stela uppskriftum OG textanum sem á undan fylgir (sem er oft persónulegur) og birt á vef sínum (sem er bæ ðe vei söluvefur) án þess að geta heimilda gerir mig svo brjálaða að ég verð eins og jarðarber í framan og svo svitna ég reiðisvita og mig langar að sprengja eitthvað í loft upp (ok hjálpar ekki að vera komin 8 mánuði á leið…svona upp á skapið að gera en ég myndi samt vera svona, þrátt fyrir núverandi ástand).

Mér barst í dag ábending frá dyggum notanda vefjarins (og ég kann henni innilegar þakkir fyrir) og hún benti mér á að á þessum tiltekna vef væri verið að nota uppskriftir frá mér. Þær eru birtar óbreyttar. Orðrétt. Ég hef sent nokkur “vel valin” orð á umsjónaraðila eldamennsku.is (ég ætla ekki einu sinni að tengja í þennan vef, ég geri þeim það ekki til geðs að vísa umferð af mínum vef yfir á þeirra) og ég ætla rétt að vona að þeir fjarlægi uppskriftirnar mínar hið fyrsta (ég mun athuga). Ekki aðeins eru þeir að brjóta höfundarrétt heldur eru þeir líka að nota uppskriftirnar mínar eins og ég leggi vörunni gott orð í munn. Ég hef aldrei notað vöruna, hef ekki áhuga á að nota hana og enn minni áhuga á styðja við hana með því að leyfa birtingu á efni frá mér. Sérstaklega eftir þessa framkomu.

Sveiattan og oj bara.

...ótrúlega mörgu sem gengið hefur á í dægurmenningu Íslendinga (og íþróttum o.fl.). Það er jú vegna búsetu erlendis. Þegar ég hef verið að skoða fjölmiðlana undafarna mánuði þá er svo margt sem ég skil ekki og svo margt undanfarin ár sem ég hef ekki skilið eða hreinlega bara hefur farið fram hjá mér. Ég hef verið búsett í London með hléum frá því árið 2001.

Ég hristi stundum hausinn yfir Íslendingum en svona í sanngirni hristi ég líka hausinn yfir Bretum, þeir eru kol-klikkaðir. Það er samt öðruvísi að skilja ekki sitt eigið land eða sína eigin þjóð, og oft erfiðara, svona andlega. Hér fyrir neðan er ýmislegt sem hefur farið fram hjá mér (eða ég hreinlega misst af) á undanförnum árum eða nýverið:

Baggalútur – Skil hann ekki....fyrir mér er vefurinn eins og „Ekki fréttir“ sem átti að vera voða fyndið cirka 1990. Ég verð bara pirruð þegar ég eyði tíma í fréttir sem eru ekki fréttir og einu sinni hlustaði ég á heilan „Ekki“ fréttatíma andaktug (ég hélt að allt væri satt sem kom fram...er sérlega auðtrúa) og þegar ég komst að því að allt var bull varð ég alveg galin. Ég heyrði einu sinni jólalag með Baggalút og hélt í svona 2 ár að þeir væru hljómsveit en ekki vefsíða og ég hefði misskilið eitthvað þarna í upphafi. Það er erfitt að tala um „Hljómsveitina Baggalút“ við Íslendinga, þeir halda að maður sé að reyna að vera fyndinn.

Gilz, Nilli, Vala Grand, Haffi Haff – Þetta fólk hefur gert hvað nákvæmlega?

Barnaland – vefsíða sem ég hræðist út í hið óendanlega. Fyrir mér er Barnaland eins og vefsíða til heiðurs Jerry Springer.

Pressan, Miðjan, Bleikt.is, Eyjan, Smugan – eru þetta allt sama vefsíðan sem skiptir um útlit vikulega?

ÍNN og allar hinar sjónvarpsstöðvarnar sem hafa sprottið upp – þær spretta upp eins og gorkúlur en deyja jafn óðum. Allir verða stjörnur í viku og enda svo í Séð og Heyrt þar sem þær eru rakkaðar niður (í þau fáu skipti sem ég skoðaði Séð og Heyrt og var á Íslandi fannst mér það alltaf þannig...gæti verið alhæfing).

Séð og Heyrt – Hversu oft er hægt að skrifa „Sjáið kjólana og skartið“ án þess að það missi marks? Hvað ætli sumir einstaklingarnir hafi birst oft á forsíðum með mismunandi mökum? Séð og Heyrt er ekkert nýtt fyrirbæri (sbr. Se og Hør í Danmörku) en við erum 350.000 manns og spurning um að nota bara sömu blöðin á um 5 ára fresti? Það fer allt í hring á Íslandi hvort sem er.

Kaninn – er það ekki einhver útvarpsstöð?

Eurovision – íslenska þjóðin er við það að tapa vitinu öðru hvoru og við sem búum erlendis vitum ekki endilega alltaf af því fyrr en á Facebook. Sama með handbolta. Frábært samt þegar íslensku þjóðinni gengur vel í einhverju...Finnst bara leiðinlegt þegar maður getur ekki einu sinni montað sig af því við útlendinga að þekkja þátttekendur í Eurovision. Bretar hrista bara hausinn og skilja ekki baun.

Stelpurnar – einhver þáttur sem ég hef aldrei séð en maður þykir víst mjög lummó fyrir að hafa ekki séð einn einasta. Áramótaskaup – hef ekki séð Skaupið síðan 2001.

Spaugstofan – Really?

Smáralindin – var Kringlan ekki nóg fyrir okkur 350.000 Íslendinga?

Með allt á hreinu – ég skil bara ekki „astraltertugubb“ húmorinn...bara skil hann ekki. Var reyndar ekki erlendis þegar það fyrirbæri var í gangi, bara horfði ekki á myndina, ekki frekar en LaBamba, Grease eða Dirty Dancing fyrr en 20 árum eftir að allir hinir sáu myndirnar (sá Dirty Dancing um daginn). Búin að sjá Með allt á hreinu fyrir löngu síðan en skildi hana ekki. Kannski þarf eitthvað áfengismagn í blóðinu til? Hef átt langar samræður við fólk sem reynir að troða því í hausinn á mér hvers vegna Með allt á hreinu sé frábær og fyndin mynd en ég verð bara pirruð við að horfa á hana.

Kardimommubærinn – ég bjó erlendis þegar ég var lítil og hef aldrei séð Kardimommubæinn.

Dýrin í Hálsaskóginum – sama, ég bjó erlendis og þekki ekki Dýrin í Hálsaskóginum.

Hef ég misst af einhverjum mikilvægu? Spurning sko...hmmmm.....  Þetta gæti þó útskýrt hvers vegna ég er svona eins og ég er. Held samt ekki. Nema stundum hefur mér þótt leiðinlegt að hafa ekki séð Kardimommubæinn og Dýrin í Hálsaskóginum. Það er endalaust verið að vitna í þessi tvö leikrit og maður er stundum svolítið útundan, sérstaklega þegar verið er að baka piparkökur um jólin...þá finnst mér ég alveg úti að aka og söngla „Þegar piparkökur bakast...“ til að vera með (en er ferlega taugaveikluð samt því ég kann ekki textann og hætti því yfirleitt eftir fyrstu laglínuna). Ég veit nefnilega ekkert hver söguþráðurinn er, né hvers vegna er verið að syngja um piparkökur. Stundum finnst mér ég minna íslensk við þennan „skort“ minn en það verður að hafa það.

Ég er í essinu mínu þessa dagana að kyrja „Row, Row, Row Your Boat“, „Twinkle, Twinkle Little Star“ o.fl. vísur því þær man ég eftir úr æsku. Ég reyni þó að hafa jafnvægi á íslenskum og enskum sönglögum...svona upp á Afkvæmið að gera því mér finnst nauðsynlegt að kenna henni líka um krumma sem kroppar í höfuð og býður öðrum krummum í hlaðborð. Brútal og hressandi.

Já ég er búin að sjá Fréttablaðið…með viðtalinu við Bakarann. Ég er búin að fá svo margar fyrirspurnir um þessa grein að ég sé mig tilneydda til að skrifa nokkur orð og svara þeim hér með. Fyrstu viðbrögð mín við lesturinn voru að brosa út í annað því ég hef svo oft hitta gosa sem þennan sem slá um sig stórum orðum þegar kemur að heilsutengdum málefnum. Ég hætti að borða sælgæti og bakarísvörur 12 ára sjáið til. Það er því óneitanlega margar glósur sem ég hef fengið á mig í gegnum tíðina. Það kemur mér ekkert á óvart lengur í þessum efnum. En ég hef sjálfstraust hvað minn lífsstíl varðar og er eins örugg þar eins og sá sem er dökkur á hörund veit að hann er dökkur, en ekki ljós.

Það sem fékk munnvikið til að detta aftur niður er að ég hugsaði til allra þeirra sem eru ekki eins vissir og ég, allra þeirra sem eru að stíga sín fyrstu skref í hollustu. Fyrir ringlaðan, of þungan einstakling (sem vill jú helst borða sælgæti) er svona grein álíka og fyrir þann sem er að læra að keyra bíl, fengi upplýsingar um að það væri betra að keyra upp einstefnugötuna, það væri ekkert svo slæmt. Einstaklingurinn ruglaði myndi fyrst vera vantrúa (það var búið að segja honum annað) en fyrst að landsþekkti ökukennarinn segir þetta og fjölmiðillinn birtir orð hans, hlýtur þetta að vera satt? Er það ekki? Það er líka mun fljótlegra að keyra upp einstefnugötuna, hún styttir manni leið og svona.

Hvað myndi gerast ef stærsti kúabóndi landsins tæki upp á því að segja í viðtali að grænmeti væri í raun ekki betra en kjöt og við gætum alveg eins sleppt því að borða grænmetið? Grænmeti er af flestum sérfræðingum talið hollt (eins og spelti, agavesíróp og hrásykur eru taldar vera betri afurðir en það sem ömmur og afar okkar notuðu). Þeir sem eru í andstöðu við hollan lífsstíl hins vegar segja gjarnan að grænmeti sé ekkert hollara en kjöt því forfeður slátruðu jú vísundum og kanínum hægri, vinstri. Forfeður okkar hins vegar sátu ekki við tölvu eða sjónvarp hálfan sólarhringinn og bjuggu ekki í upphituðu húsnæði. Sykursýki var heldur ekki að drepa þá, né hjartasjúkdómar.

Samkvæmt Bakaranum er alveg eins gott að borða hvítan sykur eins og hrásykur og agavesíróp og spelti eru eiginlega eins og fótanuddtæki holla lífsstílsins. Tískubóla. Ég hef alltaf opinn huga gagnvart gagnrýni hvers konar. Gagnrýni gerir manni bara gott og fær mann til að víkka hugann. Hins vegar verður gagnrýnin að koma frá hlutlausum aðila, ekki þeim sem notar hvítan sykur og hvítt hveiti mest af öllum og myndi líklega tapa miklum hagnaði af því að nota dýrari vörur (sem hollar, lífrænt framleiddar vörur eru jú). Það er eins og að olíuauðjöfrar segðu að minni mengun væri nú ekki svo sniðug fyrir plánetuna, það væri alveg eins gott að menga bara áfram.

Ef maður les á milli línanna í viðtalinu (sem margir þeir sem eru tvístígandi í heilsumálum gera gjarnan til að finna afsakanir) má skilja það sem svo að kóladrykkur sé alveg jafn sniðugur og heimatilbúinn safi sem sættur er með agavesírópi. Að snúður með hvítu hveiti og glassúr sé álíka hollur og heimatilbúinn orkubiti með hrásykri. Að fransbrauð sé álíka hollt og heimatilbúið speltbrauð. Að það sem sé lífrænt framleitt skipti engu máli fyrir umhverfið eða jörðina til langs tíma (skítt með næringarefnin, hvað með framtíð barna okkar?).

Ég ætla ekki að fara út í að útlista hvers vegna hrátt agavesíróp (ekki hitað upp fyrir 47°C), rapadura hrásykur, spelti og lífrænn búskapur sé betra fyrir okkur. Mér finnst ég ekki þurfa þess. Internetið inniheldur milljónir greina varðandi þetta málefni og er jafn augljóst og að maður á ekki að keyra inn einstefnugötu (burtséð frá því hvort það er lögbrot eða ekki þá er það bara ekki góð hugmynd). Ef ég virkilega tryði ekki á það sem ég er að gera, væri ég ekki að halda úti þessum vef. Ég er frekar að skammast út í að þessir dálkasentimetrar hafi verið notaðir í að hvetja neytendur til þess að kaupa bakarísvörur (sem innihalda hvítt hveiti, hvítan sykur o.fl.). Neytendur eiga að gera upp hug sinn sjálfir auðvitað en að Bakarinn (sem margir líta upp til) hafi fengið svigrúm til að dreifa dulbúnum söluáróðri, finnst mér ekki í lagi. Ef þessi sami pési hefði látið þessi orð frá sér fara hér í Bretlandi hefði hann verið krossfestur af a.m.k. 30 samtökum hvers konar.

Maður gerir bara ekki svona.

P.s. ég er ekki að birta þennan pistil til að vekja upp einhverjar hatrammar umræður um hvað er hollt vs. ekki hollt, ég er einungis að svara fyrirspurnum sem ég hef fengið varðandi þetta málefni.

Ég les og skoða mörg matarblogg reglulega. Bæði til að fá hugmyndir og svo eru sum æði falleg og vönduð og maður dáist að myndum og uppskriftum og jafnvel er textinn oft skemmtilega skrifaður. Stundum fæ ég djúpa minnimáttarkennd vegna þess sem ég sé. Yfirleitt er ég þá að horfa á fagurblátt krem á köku eða eiturgræna frostpinna eða fjólubláar skreytingar með marzipani. Ég verð líka dálítið öfundssjúk því það er svo auðvelt að gera fallegar kökur með óhollu hráefni, það er svo, svo auðvelt. Það er hægt að taka SVO fallegar myndir af því sem er óhollt! Stundum, bara stundum, er svoooo freistandi að hugsa um að nota matarlit til að breyta litum t.d. í kökukremi. Æpandi fjólublár, gervilegur litur er oft mun fallegri en sveitó, heimagerður litur úr rauðrófu eða jarðarberjum sem ég nota alltaf. Svo langar mig svo oft að að búa til fallegt blátt krem á köku en það er meira en að segja það með bláberjum og von í hjarta. Fyrir myndlistarmenntaða manneskju er þetta svolítið eins og að mega ekki mála nema með sauðalitum. En ég myndi aldrei gera neitt af ofangreindu, aldrei í lífinu, en stundum getur maður látið hugann flakka og það er bara gaman. Hér er listi yfir það sem ég hugsa stundum að mig langi til að gera (en myndi aldrei, aldrei gera):

• Stundum langar mig að nota smjör svo ég geti gert hrikalega flott smjörkrem sem helst stíft og fallegt.
• Stundum langar mig að nota marzipan svo ég geti gert flottar fígúrur og alls kyns kökuhjúpa og útskurði í kökur sem helst eins jafnvel í marga mánuði.
• Stundum langar mig að nota flórsykur svo ég geti sáldrað fallegu hvítu lagi af sykri yfir kökur, það getur komið svo fallega út.
• Stundum langar mig að nota æpandi matarliti svo ég geti gert æpandi falleg krem á kökur (t.d. neongrænan, túrkísbláan, eldrauðan, sterkgulan o.fl.).
• Stundum langar mig að nota imbasamsetninguna: rjóma, sykur, hvítt hveiti og smjör svo að ég geti gert köku beint eftir uppskrift. Það er stundum svo pirrandi (og dýrt) að þurfa að gera 5-6 tilraunir með hollu hráefni áður en eitthvað heppnast.
• Stundum langar mig að nota fallega litann brjóstsykur og brjóta hann í mola til að skreyta kökur.
• Stundum langar mig að nota lakkrísreimar til að teikna alls kyns mynstur á kökur.
• Stundum langar mig til að nota perlusykur í öllum mögulegum litum og t.d. langar mig stundum til að nota silfraðar kúlur á hvítt og ljósblátt marzipan. Ég hef séð myndir af svoleiðis sem voru bara svo fallegar!
• Stundum langar mig SVO mikið að búa til jólalegar kökur með grænum, rauðum litum skreyttum gylltum kúlum.

En alveg róleg, þetta er bara fantasía og ég fer ekki að breyta út af vananum. Það að elda og baka úr hollu hráefni krefst þess bara að hugmyndaflugið sé í lagi og að maður sé óhræddur við að gera tilraunir og að þær mistakist. Sbr. að nota kakó, cashewhnetur eða jafnvel avocado í staðinn fyrir súkkulaðismjörkrem, að nota turmeric og rauðrófur í staðinn fyrir gulan og bleikan matarlit. Svo þarf að gera fjölda tilrauna þegar maður notar ekki rjóma, hvítt hveiti, sykur og smjör því það að baka úr hollara hráefni er ekki alltaf leikur einn.

Það er hins vegar þess virði að vera svolítið öðruvísi og furðulegur. Það gefur lífinu lit.....bara ekki endilega æpandi sterkan lit!